اشاره : به گزارش دیار شهریار ۲۳ آبانماه مصادف با سالروز در گذشت عالم ربانی حضرت علامه طباطایی (ره) است. از این رو برای معرفی بیشتر این شخصیت برگوار گفتگویی با استاد احمدرضا رضوانی از محققین علوم اسلامی و مدرس دانشگاه های استان آذربایجان شرقی انجام دادیم که حاوی نکات جالبی است.
استاد در ابتدا یک اشاره مختصری نسبت به شخصیت و جایگاه علامه طباطبایی بفرمایید.
ضمن عرض ادب به روح بلند ایشان و بزگداشت این شخصیت بزرگوار ؛ باید عرض کنم علامه طباطبایی جزو شخصیت های کم نظیر در طول تاریخ اسلام است. این شخصیت به لحاظ علمی یک جامعیتی داشتند که کمتر کسی می تواند داشته باشد و هم در علوم عقلی و هم علوم نقلی و هم مسائل عرفانی و اخلاقی در بالاترین سطح بودند. آثار ایشان بزرگترین شاهد بر این مدعاست و در حوزه هایی از علوم که ایشان وارد شده اند تاثیرات خودشان را در آن علم گذاشته اند.
ایشان در چه علومی تبحر داشتند که می گویی د ایشان جامع بود؟
علامه طباطبایی هم فقیه بود؛ هم مورخ بود. ریاضی ، هندسه و نجوم می دانست. هم مفسر بود و هم خطاطی و نقاشی را در حد استادی مهارت داشت. ایشان بزرگترین فیلسوف جهان در تاریخ معاصر بود و در عرفان به بالاترین مدارج رسیده بود. گاهی برخی افراد برای رسیدن به هر کدام از این ها یک عمر زمان صرف می کند.
استاد قدری بیشتر در مودرآثار علامه طباطبایی توضیح دهید.
ببینید اولین مطلبی که در موردآثار ایشان می توان گفت این است که ایشان دقیقا بر اساس نیازهای زمان و کاملا کاربردی اقدام به تالیفاتشان کرده اند. یک نگاه راهبردی در آثار ایشان هست و آن اینکه معارف دین باید بتواند نیاز جامعه را در عرصه های مختلف تامین کند ؛ بنابر این کاملا کاربردی و عمیق به مطالب پرداخته اند. علامه طباطبائی یک انقلاب فکری و فرهنگی به راه انداخت. در یک دوره علامه از گرایشات مادی گرایانه در دانشگاه ها نگران می شوند و با نوشتن اصول فلسفه و روش رئالیسم و شرحی که مرحوم مطهری بر این اثر گرانقدر می نویسد غوغایی در دانشگاه علیه جریان مادی گرا راه می اندازند.
علامه فلسفه و علوم عقلی را در حوزه مهجور می بیند و فلسفه صحیح اسلامی را در حوزه نهادینه می کنند.
علامه قرآن و تفسیر را در جایگاه مناسبی در حوزه نمی بینند و به جای اینکه وارد فقه و اصول شوند و رساله بنویسند و مرجعیت را بپذیرند تفسیر می گویند و بهترین تفسیر تاریخ شیعه را تالیف می کنند.
تفسیر المیزان ایشان چه برجستگی هایی دارد؟
تفسیر المیزان قرآن را بر اساسا روش آیه به آیه تفسیر می کند. یعنی قرآن را یک کل به هم پیوسته می انگارد و یک روح واحد دارد و آیات آن می توانند همدیگر را تفسیر و شرح دهند. همچنین در این تفسیر از زاویه های مختلف روایی ، عقلی ، اجتماعی ، تاریخی ، اقتصادی و حتی سیاسی به موضوع آیات پرداخته می شود.
رویکرد سیاسی علامه طباطبایی در رابطه با انقلاب و پس از آن چه بود؟
علامه طباطبائی همواره مدافه امام (ره) بوده است. ایشان یک شخصیت علمی بود و به همین خاطر سعی کردند تا در این عرصه بیشترین کمک را به انقلاب و تحقق حکومت شیعی بکنمد. از نظر بنده انقلاب را دو نفر انجام داد. در حوزه سیاست و مبارزه و رهبری سیاسی حضرت امام (ره) نقش اصلی را به دوش کشیدند و در حوزه فرهنگی و نرم افزاری مبارزات علامه طباطبایی برجسته ظاهر شد. شما نگاه کنید تمامی شخصیت های اثرگذار انقلاب همچون مقام معظم رهبری ، آیت الله جوادی آملی ، شهید بهشتی ، دکتر مفتح ، شهید باهنر ، شهید مطهری ، علامه مصباح یزدی ، آیت الله امینی امام جمعه قم ، آیت الله مهدوی کنی ، آیت الله جعفر سبحانی ، آیت الله مکارم شیرازی و بسیاری دیگر از بزرگان نظام پای سفره علامه طباطبایی کسب فیض کرده و آمادگی لازم را برای دفاع تئوریک از انقلاب و ولایت فقیه را کسب کرده اند. علامه طباطبایی برای تدریس فلسفه بارها از طرف آمریکایی ها دعوت شد ولی نپذیرفت. ایشان همچنین مدرک دکترای افتخاری که شخص شاه برای ایشان پیشنهاد کرد را رد کردند.
آیا آثار علامه طباطبایی قابلیت استفاده برای همه مردم را دارد؟
ایشان آثار زیادی دارند. برخی از آثار ایشان در بالاترین سطح آن علم نوشته شده است اما برخی آثار ایشان که امروز هم خوشبختانه ترجمه و تدوین شده اند قابلیت استفاده برای قشر جوان و دانشجو و دانش آموز را دارد و جا دارد تا در دانشگاه ها و مراکز علمی ما بیشتر به آثار ایشان از جمله تفسیر المیزان پرداخته شود.
در پایان اگر نکته ای دارید بفرمایید.
ما افتخار می کنیم که در دیار آذربایجان مفاخری داریم که افتخار بشریت هستند. علامه طباطبایی یک الگوی علمی بسیار ایده آل برای جامعه ما هستند و جا دارد که نهادهای علمی ما بیشتر در راستای معرفی این گنجینه ها به نسل جوان تلاش و کوشش کنند. بنده پیشنهاد می کنم جوانان ما از آثار ارزشمند ایشان بهره مند شوند.
